1. Што треба да знаете за хидроизолација на темелите?

Кога го замислуваме нашиот дом од соништата, обично го гледаме комплетиран во одредена големина, форма, боја и стил, со идилична градина, обично опкружена со богата вегетација и на омилено место. Таму некаде се и нашите најблиски кои уживаат во таква средина. Меѓутоа, ако навистина почнете да го реализирате, дури тогаш се отвора цел сет на предуслови, факти, информации и податоци со кои треба да се справите за сонот да стане реалност. Вистинската куќа се состои од цел сет на делови и елементи кои мора да бидат индивидуално испланирани, планирани, пресметани и детално изведени и заштитени за воопшто да биде возможна изградбата.

Како што велат дека патувањето од илјада километри започнува со првиот чекор, така и вашиот дом започнува од темел. За да може зграда која е изградена на одредена локација да стане ваш дом, не само што мора да биде изградена според одредени правила, прописи и методи, од точно одредени материјали и на одреден начин, туку мора да биде и заштитена. Колку и да е добро изграден објектот, ако не е заштитен - во однос на топлина, звук и хидроизолација - многу брзо ќе почне да се распаѓа под влијание на силите на природата.

Хидроизолацијата на темелот, заедно со нејзината топлинска изолација, е еден од најважните елементи на конструкцијата и структурата на секој објект. Истото важи и за фасадата и покривот. Овие надворешни елементи се без кои е вашиот дом од соништата.

2. Хидроизолација на темелите - каде и како да се најде изведувач?

Бидејќи е толку важна, суштинска фаза од изградбата која зема 3-5% од вкупната вредност на инвестицијата, јасно е дека, како ништо друго при изградбата, не смее да се остави на случајноста. Без разлика дали сте избрале ѕидана или монтажна куќа, копањето градежна јама и изградбата на темели се на прво место. Ако ангажирате компанија и изберете систем „клуч на рака“, тогаш нема да мора да се грижите за ова. Компанијата со која ќе го потпишете договорот ќе биде задолжена за сите фази на изградба до вселување и ќе биде подеднакво одговорна за целата работа. Но, доколку одлучите да работите на сопствена режија, според фазите и финансиските можности, тогаш ќе треба да најдете понудувачи, односно изведувачи и даватели на услуги за секоја фаза од изградбата.

Бидејќи на пазарот има безброј компании кои се занимаваат со градежни работи, дури и оние чија специјализација е хидроизолација темели, доколку не сте професионалец, тешко ќе се одлучите. Ви предлагаме да не контактирате, бидејќи соработуваме само со доверливи и докажани занаетчии и компании, така што понудите од нив ќе бидат исти или да одвоите доволно време за темелно да ги проверите препораките, коментарите на клиентите и другите услови за градежни и градежни услуги.

3. Како се врши хидроизолација на темелите?

Хидроизолацијата на темелот зависи од нејзиниот тип, а ги има четири – во точки и појасен, темелна плоча и купови (шипови) - а кој тип ќе се избере зависи исто толку од проектот на самата зграда колку и од видот и составот на земјиште на кое ќе се гради. Темелот е она што ја врзува зградата со земјата и со децении треба да го поднесе товарот на самата конструкција како и природните сили кои постојано ќе дејствуваат на неа. Поради оваа причина, освен што мора да биде изработен од квалитетен материјал и на адекватен начин, мора да биде и соодветно заштитен.

Една од најсилните природни сили што делува на сите предмети, вклучувајќи ги и нивните темели, е водата. Или во форма на врнежи и површински текови или во форма на подземни води. Занемарувањето на кој било од овие три фактори може да има катастрофални последици. Единствената одбрана од вода и влага е хидроизолација. Природните смоли и битумен се користат за хидроизолација долго време, додека денес, освен нив, постојат десетици видови и видови материјали, смеси, супстанции и други хемиски добиени производи. Ова вклучува хидроизолација со кесон и мембрана, битуменски маси и ленти, таканаречени „бели кади“; затнувачи на  конструктивни и дилатациони споеви, фолии, малтер за инјектирање и хидроизолација. Која ќе се користи се одлучува во однос на трите најважни фактори:

• видот на земјиштето на кое е изградено,
• постоењето и висината на подземните води и
• просечната количина на врнежи во даденото подрачје.

Водата и влагата продираат во конструкцијата и структурата однадвор кон внатре, а потоа се издигнуваат од темелот преку ѕидовите. Најдобрата споредба е со коцка шеќер - кога ќе ја потопете едната страна во вода, ќе видите како самата вода се движи до врвот, топејќи го шеќерот. Истото се случува и со зградите - порастот на капиларната влага предизвикува загуба на топлина, формирање на габи и мувла и влошување на завршните материјали. Затоа подлогата под темелот мора да биде направена така што да овозможува одводнување, односно спречува задржување и таложење на водата. Покрај тоа, водата замрзнува на ниски температури и на тој начин се шири, што може да доведе до поткопување и движење на темелите. Од друга страна, водата што навлегува во бетонот предизвикува рѓосување на железото со кое тој е зајакнат, што повторно доведува до негово расипување и ја загрозува стабилноста на објектот. Покрај тоа, микро-капките вода што продираат во бетонот, исто така, се претвораат во мраз и, проширување, го зголемуваат неговиот волумен. Така пукаат темелите и ѕидовите. Друга опасност се различните хемикалии и супстанции во водата како сол, сулфати, киселини и слично кои предизвикуваат „корозија“ на бетонот и со тоа предизвикуваат трајно оштетување.

Сите овие опасности може да се избегнат само ако хидроизолацијата на подлогата е квалитетна, на два начина:

• со истурање на специјални додатоци со висок коефициент на хидроизолација во бетонската смеса од која се истура основата или
• со премачкување на темелот со некои на хидро изолациони материјали.

4. Материјали за хидроизолација - кондор, битумен, полиуретански премази, гелови

Истурањето на специјални адитиви со висок коефициент на хидроизолација во бетонската смеса се нарекува структурна хидроизолација и таквата постапка е прилично скапа (поскапа за околу 30%) и ретко се користи за семејни куќи. Она што е вообичаена практика е употребата на хидро изолациони материјали кои се обложени, залепени, заварени или испрскани над готовиот бетонски темел. Таквата хидроизолација на темелите е доволно квалитетна, прифатлива и лесна за изведување, така што обезбедува цврста заштита неколку децении.

Темелната хидроизолација се врши со материјали кои најчесто се во форма на ролни и траки, има течни премази, гелови, пасти, пени и плочи од екструдиран полистирен. Најчесто се поставуваат во два или повеќе слоја, каде што е најдобро да се постават вкрстено еден врз друг. Масите најчесто се загреваат и се топат (хидро изолационен битумен со или без полнење), а има и такви што се поставуваат ладни.

Во нашиот регион најчесто се користи (кондор) или оксидиран битумен (индустриски) во форма на ролни и ленти, битумен модифициран со пластомерни адитиви (APP), модифицирани со еластомерни адитиви (SBS), хидро изолациски пенетрациски премаз (полимер-цементна хидроизолација ), двокомпонентен водоотпорен еластичен слој, двокомпонентен флексибилен хидро изолационен слој и ПВЦ мембрани.

5. Хидроизолација на темелите при нова градба и санација

Реализацијата на оваа работа воопшто не е лесна задача. Хидроизолацијата на темелите е технолошки и технички таква што бара одредени вештини и разбирање на процесите што се случуваат во бетонот и почвата, како и во различни градежни материјали. Искуството е исто така многу важно, затоа, ако веќе сте решиле сами да градите, задолжително консултирајте се со експертите и следете ги препораките пред да започнете со работа.

5.1. Хидроизолација на темелите при нова градба

Јасно е дека извршувањето на сите градежни и занаетчиски работи при нова градба е најлесно. Се се работи во фази, по одреден редослед и распоред, а има место и време да се направи се на најдобар начин. Така, при планирањето и проектирањето веќе се знае за какво земјиште се работи, каква е хидролошката состојба и што треба да се направи за да се добие цврста градба. Во оваа смисла, по откопувањето на градежната јама, следува консолидација на основата.

Во зависност од видот и квалитетот на почвата, се одлучува кои основни материјали ќе се користат за да се овозможи најдобра дренажа и со тоа да се спречат подоцнежните оштетувања поради навлегување на вода и влага. Основните материјали се оние што одат до дното на јамата и обично ги има повеќе, во неколку слоеви. Јамата мора да биде под нивото на замрзнување на почвата. Се поставува гео текстил, се прави тампон (неколку редови поситни и поголеми фракции песок и чакал кои се набиваат така што се добива компактна и цврста површина), понекогаш се додава глина, а потоа се истура подлогата на бетонот. Дебелината на гранулација варира помеѓу 20-30 цм, во зависност од дебелината на поставените дренажни цевки, а основниот бетон е 5-6 цм. Дополнително се поставуваат термо изолациски и хидро изолациски материјали. Сето тоа прави хоризонтална хидроизолација која може да се повтори над темелот, а спојувањето на тие две нивоа се нарекува вертикална хидроизолација и се протега нагоре над подрумот, доколку има, па се до над нивото на земјата (цоклето) каде што започнува приземјето.

За поставување на хидро изолациони материјали најважно е подлогата да биде сува, цврста и без маснотии и други материи. На таква површина се нанесуваат основни премази - таканаречени прајмери. Тие служат за подобра адхезија и врзување на следните слоеви. За таа цел може да се користат течен битумен, разни смоли, течна гума или полимери. Тие се премачкуваат или се прскаат врз основата, иако може да се постават и битуменски ролни или ленти кои се или самолепливи или залепени/заварени. Најважно е тие да се преклопуваат најмалку 10-15 цм за да се обезбеди целосна непропустливост. Овие слоеви се загреваат и се лепат или заваруваат, или преку нив се лепат битуменски ленти за да ги држат. Најважно во таа фаза на работа е сушењето - секој слој од материјалот мора добро да се исуши пред да се нанесе или да се постави следниот, во спротивно влагата заробена во тие слоеви сама ќе предизвика оштетување.

Овие хидро изолациони материјали во ролни се сметаат за потрајни и подобри. Некои ролни дури и во средината, по целата должина, имаат силиконски или специјални гел пломби кои обезбедуваат уште подобро запечатување. Станува збор за понови производи на пазарот и се нарекуваат валана хидроизолација, а бидејќи ролните се самолепливи, работата со нив е полесна и побрза. Постојат гипс хидро изолациони смеси кои се користат кога се неопходни суви смеси, па на нив се додаваат водоотпорни компоненти. Вака подготвен малтер се нанесуваат над мрежата од гипс. Најновиот технолошки изум се простирки од бентонит на база на глина кои набабруваат кога се навлажнуваат, со кои се обложува целиот темел.

5.2. Хидроизолација на темелите за време на реновирањето

Доколку проблемите со водата се појават подоцна, на нова или стара зграда, поради порастот на капиларната влага или подземните води, а понекогаш и поради поплави или одрони и земјотреси, темелите и ѕидовите мора да се реновираат. Тоа практично значи дека прво мора да се направи ископ околу куќата, да се исуши се и да се нанесе или вбризга нова хидроизолација, а често и да се обнови топлинската изолација. Тоа практично значи дека целата работа е потешка, подолга и поскапа.

Во такви случаи се користат различни материјали - полиуретански премази, валани битумен, мембрани базирани на полимери или стакло-пластични материјали, фиберглас или полиестер. Секој од нив има одредени предности и недостатоци - најважни се еластичноста, моќта на адхезија, брзо стврднување, отпорност на хемиски и механички влијанија, отпорност на УВ, отсуство на токсини (еколошка чистота), издржливост, а од друга страна, брзина на работа и цената.

Ископот околу темелот се врши етапно за да не се загрози стабилноста на куќата и на тој начин се санира. Почнува од аглите и оди кон средината на ѕидовите. Кога ќе се ископа ровот, следува чистење од сите наноси и сушење. Вдлабнатините на темелите може да се пополнат со цементен малтер или лепило за керамички плочки, а врз нив се распоредени битуменски или лепливи битуменски ленти, во два слоја: првиот вертикално, вториот хоризонтално. Во суштина, тоа е заштита однадвор.

Постојат и т.н. пенетрирачки хидро изолациони материјали-премази за бетон, кој продираат во структурата и на ниво на микро пори спречуваат продирање на влагата во подлабоките слоеви на бетонот. Покрај тоа, тие ја зголемуваат отпорноста на бетонот на смрзнување и го штитат од хемиски агресивни подземни води.

Последниот и најскап начин за санација на хидроизолацијата на подлогата е вбризгување на специјални хидрофобни гелови. Се користат специјални дупчалки за дупчење на дупки низ плочите и основата на точно одредени точки и инјектирање на гелот. Количината на гел покажува колку течност е исцедена и на тој начин одредува кога ќе заврши инјектирањето. Овие гелови се направени од специјални водоотпорни и други компоненти кои освен што ќе ја заштитат основата од понатамошно расипување, ќе обезбедат подолг век на траење и цврстина.