1. Покриви – што се треба да знаете

1.1. Основна функција на покривот

Секоја куќа мора да има покрив. Тој преставува последниот завршен слој на кровот, кој ја заштитува покривната конструкција, а со самото тоа и целата куќа од влијание на околината или евентуални оштетувања. Го заштитува вашиот дом од пенетрација на вода и ветер, но и од прегревање, односно, пребрзо ладење на куќата. Поради сето ова, логично е дека покривот и покривната конструкција се многу важен елемент при градбата, а нивниот избор во таа смисла е од клучно значење за квалитетот, заштита и траење на целиот објект. Изборот на покрив зависи од повеќе фактори како што се косина на стреите, архитектонскиот концепт и расположливи финансии. Секако дека во денешно време на пазарот постојат безброј решенија за т.н. покривни системи, па со самото тоа и проектантите имаат голем избор.

1.2. Современи материјали

Паралелно со напредок на технологијата напредува и производството на покривни материјали. Доколку порано покривот важел за проблематичен дел од куќата, во денешно време тоа не е случај. Можете да се одлучите за ќерамиди, бетон, влакнесто-цементни плочи или лимен покрив, како и од битумен. За вљубениците во традиционалното, но и за одредени географски подрачја, експертите советуваат употреба на дрвени ќерамиди-шиндра. Сите современи материјали ги карактеризира отпорност на оштетувања и временски услови со што ги исполнуваат највисоките барања за заштита и стандарди за градба. Покрај тоа, постојат и различни цени, што не е занемарливо, се разликуваат по еколошка прифатливост и издржливост, тежина и соодветност за одредени косини, но секогаш може да се најде најсоодветниот вид за вашиот дом.

1.3. Изглед на покривот

Се смета дека покривот е петтата фаза на фасадата. Доколку станува збор за куќа со кос кров, тој се гледа оддалеку – всушност највпечатлив е . Поради тоа е важно, покрај практичната функција, покривот да ги задоволува и естетските потреби за да биде вистински украс и стилски елемент на вашиот дом. При изборот на покривен материјал, не би требало да ги земете во обѕир само неговите технички карактеристики и цената (како главни критериуми), ами и неговиот изглед.

2. Мајстор за поставување покрив

2.1. Зошто работата треба да им се довери на професионалци

Подигањето на кровот и негово покривање е напорна, а пред се и опасна работа. Колку што е кровот пострмен постојат безброј опасности, како за самите изведувачи, така и за можност од оштетувања. Професионалните мајстори за кровови ја имаат сета неопходна заштитна опрема, која ги заштитува при лизгање или евентуален пад – што не е случај со аматерите. Уште една причина зошто покривањето треба да им се препушти на професионалци е и правилната изведба на работите. Во спротивно, кровот може да пропушта вода или да се сруши, а тогаш нема да имате кај кој да се жалите ниту пак да барате оштета! Ако ангажирате професионалци, работата ќе биде завршена на време и онака како што треба, а сите евентуални недостатоци поправени во гарантниот рок. Покрај тоа, ним можете да им се обратите и подоцна за одржување и поправки.

2.2. Како да се најде вистинскиот мајстор

Добриот мајстор можете да го препознаете по неговата прецизност. Тој ќе ве предупреди на можни проблеми кои може да се јават при работата - со други зборови, нема да се обиде да ги сокрие грешките на кои може да наиде. Ќе гарантира за адекватноста на работите, ќе се придржува на роковите, а доколку не сте сигурни кој производ да го изберете, истиот ќе ве советува за избор на вистинското решение.

3. Видови на материјали за покривање кров

3.1. Ќерамиди

Во нашите краеви сеуште најмногу се избира ќерамиди, кој се прават од природен материјал – печена глина. Бидејќи се направени од природен материјал, ќерамидите се еколошки прифатливи и одржливи, а притоа може и 100% да се рециклираат. Од друга страна, глината е порозен материјал, ја впива, а подоцна ја испушта влагата во атмосферата, што значи дека таквиот кров може да ,,дише“. Постојат повеќе видови завршна обработка на ќерамидите: површината може да биде природна (само чиста печена глина), глазирана (сјајна) и енгорбирана (мат). Бојата се нанесува на површината пред самото печење и служи за заштита, иако никако не може да се соедини со површината онака како што е случај кога ќерамидата се пече со енгоба. Бојата исто така ја намалува природната апсорбција на глината, што е пожелно за да не дојде до колабирање поради оптоварување, односно, тежина. Поради тоа, покривот побрзо се суши и подолго останува чист. Достапен е во повеќе бои, од јака црвена, портокалова, до нијанси на кафеава боја. Поради овој завршен слој од боја, ќерамидите се отпорни на УВ зраци и хемикалии (киселини, бази). Исто така, ќерамидата е незапалив материјал, а ледот не може да продре во неговото јадро. Што се однесува до естетиката, произведувачите нудат огромна палета на бои, форми и системи за монтажа, соодветни за секакви косини на самиот кров.

3.2. Лим

Лимените плочи се модерен материјал кој станува се попопуларен во нашите краеви. Лимот се карактеризира со исклучителна отпорност на временски услови, како што се врнежи, флуктуација на температурите и слично. За сето тоа да се постигне, лимот мора да биде заштитен од корозија или р‘ѓа, што во денешно време е случај со секаков вид на покривен материјал. За покриви најчесто се користат алуминиум, бакар, челик и поцинкуван лим. Лимениот покрив има исклучително долг век на траење, а со својот специфичен изглед додава посебен шарм на куќата, што остава впечаток на модерно. Единствен недостаток на лимените покриви е задржувањето на водата и кондензација на неговата површина, што го забрзува создавањето на алги и мов; меѓутоа тоа може да се спречи со алгициди. Лимените покриви може да се постават на секаков вид кровови од рамни и до оние со косина од 90°.

3.3. Бетон

Во денешно време покривите од бетон не се веќе толку застапени, иако е одличен материјал, кој бил омилен и на Јоже Плечник, познат словенски архитект. Архитектонски гледано, бетонски покрив е посакуван, како функционално така и естетски, тој е сосема ненаметлив, бидејќи добро се вклопува во околината и може да се постави на било каква куќа. Се прави од вода, цемент и агрегат, а во смесата може да се додадат пигменти кои ја менуваат бојата на покривот. Покривот од бетонски плочи или блокови може да се поставува на кровови со косина измеѓу 18° и 45°. Се карактеризира со отпорност на топлина, влага и лед, а најголема слабост – и најголем аргумент против – му е неговата тежина, која има влијание на целата покривна конструкција. Од оваа причина, конструкцијата на покривот, како и структурата на целиот објект мора да биде прилагодена за да ја носи и издржи поголемата оптовареност на покривот.

3.4. Поликарбонат

Поли карбонските плочи се прават од пластична маса, а најпознати се како материјал за пластеници. Последниве години, во поинаква верзија се употребуваат и како материјал за покриви. Предностите на поли карбонските плочи се бројни, а најголема од сите е тоа што истите се провирни, што значи дека просторот кој е покриен со ваков материјал секогаш ќе биде осветлен со природна светлост. Друга предност е бенефитите од т.н. пасивно догревање во тек на зима, што ги намалува трошоците за греење; меѓутоа, во исто време постои и опасност од прегревање во текот на летото, што се регулира дополнително, со соодветни ролетни или вентилација. На крај, ПВЦ покривот е најлесен од сите останати, што ја растоварува покривната конструкција. Од таа причина се препорачува за секакви видови на покриви од 0 до 90°.

Доколку се решите за покривање со поликарбонат или ПВЦ, ви препорачуваме панели со помали димензии (30x30 цм), од причина што поголемите плочи се склони на пукање при прегревање. Кога е изложена на сонце, пластиката значително се загрева, што предизвикува неконтролирано растегнување на материјалот, што може да доведе до пукање. Дополнителна негативна карактеристика на ПВЦ панелите е напорното одржување; брзо се валкаат и подложни се на создавање алги и мов. Покрај тоа, не се отпорни на УВ зраци и со време ја менуваат бојата.

3.5. Влакнесто-цементни плочи

Покривите направени од влакнесто-цементни плочи се одликуваат со мала тежина. Таквиот покрив е многу полесен од оној кој е покриен со ќерамиди. Истиот е погоден за покриви со косина поголема од 15°, но ако изберете брановидна плоча, со нив може да се покриваат и рамни покриви, со косина од 7°или повеќе.

3.6. Шиндра

Секој ги има видено барем еднаш – мали дрвени плочи за покрив – шиндра, типична за планински краишта и нивната традиционална архитектура. Во планинскиот свет постојат многу тешки временски услови. Во зима има многу снег и лед, а во лето е топло и често врне град. Овие своевидни дрвени ќерамиди можат да издржат дури и големи температурни разлики, бидејќи дрвените плочки ги карактеризира висока еластичност, релативно се лесни (во споредба со ќерамиди) и пред се, еколошки се прифатливи. Во целост може да се рециклираат, бидејќи се од природен материјал, дрво. Иситнети влакна на шиндрата дејствуваат како микро-канали низ кои водата се слива лесно и брзо.

Поради тоа што секогаш се очекуваат големи количини снег, планинската архитектура ја карактеризираат стрмни покриви - 45° до 60°. Шиндрата е како создадена за такви косини, па од таа причина во таквите ситуации и најефикасна, без разлика на тоа што има појава на нови материјали и т.н. покривни системи. Од друга страна шиндрата не е погодна за косини помали 20°. Овие плочи најчесто се произведуваат од локални четинари, вклучително и ариш, смрека и ела. Смолата која ја содржат дрвата преставува природна заштита и овозможува отпорност на временските услови.

3.7. Битумен

Најчест материјал за покривање на рамни покриви е битуменот, кој преставува покрив од вештачка маса, а се употребува и за изработка на хидроизолација. Потрошувачите најчесто се решаваат за битуменски покрив со посип од шкрилци, кој се произведува во форма на ленти. Иако најчесто се употребува за рамни покриви, битуменски покрив е погоден за сите покривни косини, дури и за нај стрмни. Ваквите покриви на пазарот се достапни во форма на ленти или теголи, кои во главно се употребуваат за коси покриви. Се карактеризираат со одлична водоотпорност, но и отпорност на временски неприлики. Од друга страна, во прилог им оди и приступачната цена, а произведувачите често исфрлаат на пазарот нови бои или димензии (особено теголите) со што може да се вклопат во било кој дизајн.

4. Видови на покриви и косини

4.1. Поделба на крововите според косината

Покривните стрмнини се поделени во три категории: покриви без стрмнина (рамни), коси и сосема стрмни. Рамен покрив е оној кој има косина 5° или помалку. Ниту еден покрив не е сосема рамен, од причина што водата ќе остане на него. Поради тоа, закосени се најмалку 2° за да може водата да истекува. Покриви со поблага стрмнина се оние со косина измеѓу 5° и 30°, а ако косината е поголема од таа, станува збор за покриви кои се многу стрмни. Косина на покривот е од голема важност, бидејќи влијае не само на видот материјал од кој може и треба да биде, туку и на димензиите на поединечни елементи. За рамен покрив се препорачува покривање со најголеми можни димензии, додека за стрмни покриви обратно, се препорачува покривање со што помали делови.

4.2. Рамни покриви (2-5°)

За рамен покрив најважна е добрата дренажа. Земајќи го ова во предвид, мора да се избере материјал за покрив кој ќе го овозможи тоа. Со оглед на тоа дека најпроблематични се спојките и преклопите помеѓу одделни делови на покривот, пожелно е целата површина да биде покриена со што помалку парчиња, така што поединечните елементи ќе бидат што поголеми. Од таа причина за рамните покриви најдобар е битуменот, на кој поединечните делови му се навистина големи. Доколку рамниот покрив има нешто поголем косина, погоден е и лимен покрив, особено трапезоиден или брановит, од кој водата лесно се слива.

4.3. Коси покриви

Постои поголем избор за покривање на коси покриви, отколку за рамни. За покриви со косина од 5° или повеќе, погоден е лимот. За покриви со косина од 10° и повеќе, може да се употреби лимен покрив со посипи, но доколку покривот е покос од 20° тогаш најдобар избор е ќерамиди. Бетонските плочи се погодни за покриви со косина меѓу 20° и 45°, а влакнесто цементни плочи за косина од 15° и повеќе.

4.4. Стрмни покриви

Општо правило е дека со зголемување на стрмнината на покривот пропорционално се намалуваат димензиите на поединечни елементи. Нај стрмните покриви во главно се наоѓаат во планински подрачја, каде во зима има многу снег, а во лето врне многу дожд и град. Стрмните покриви во основа се решение за две работи: овозможуваат брзо топење и лизгање на снегот и одлична дренажа. За стрмни покриви може да се употребуваат лимови, бидејќи во основа се добри за косина до 90°; покрај тоа соодветни се и ќерамиди, но не и  за косина поголеми од 60°. Доколку станува збор за стрмен покрив кој сакате да го покриете со ќерамиди, мора да се употреби методот на двојно покривање, што значи ќерамидите од горниот ред делумно да се поклопуваат со оние од долниот и се така од дното до врвот.

5. Цени за покриви согласно материјалот

5.1. Ќерамиди

Ќерамидите се најчесто употребуван покрив во нашата земја, кој се карактеризира со многу предности. По цената спаѓаат во средна класа, а се плаќа по парче околу 3,5-5 евра, а во еден метар квадратен одат околу 12 парчиња.

5.2. Лим

Покривот со лим е споредливо на исто ниво со покрив од ќерамиди бидејќи стандардните цени се движат помеѓу 10-15 евра/м2. Најевтин е брановиден и трапезоиден лим.

5.3. Бетон

Бетонскиот покрив (бекатон плочи) е нешто поефтин од ќерамидите и лимот – за него ќе платите од 8-13 евра/м2.

5.4. Поли карбонски плочи

Спротивно од популарното верување, поли карбонските плочи не се баш толку евтини. Цените се движат помеѓу 15-20 евра/м2 во зависност од димензиите и понудувачот.

5.5. Влакнесто-цементни покривни плочи

Влакнесто-цементни покривни плочи се едни од најевтините на пазарот. Чинат помеѓу 1,5 и 2 евра во зависност од димензиите и понудувачот.

5.6. Шиндра

Шиндрата спаѓа меѓу најскапите покривни материјали, бидејќи и дрвото е скапо. Шиндрата може да чини 8-30 евра/м2, а во главно се прави од црн бор, термо-третиран даб и сибирски ариш.

5.7. Битуменски покриви

Цените на битуменски покриви се движат околу 7-12 евра/м2додека цената на теголата се движи од 5-10 евра/м2.