1. Сув естрих – што се треба да знаете?

Кошулицата е последниот слој на структурата на меѓукатните и темелната плоча. Тие се основата веднаш под подните облоги и затоа мора да се направи многу внимателно, бидејќи тие влијаат на сите горни и долни слоеви. Сувиот естрих се разликува од обичните или „влажните“ кошулици, т.е. цементните кошулици, според процесот на изведување. Како што сугерира името, процесот вклучува сува и чиста работа, така што естрихот не се истура на подлогата како што се прави при изработка на подови во класична конструкција. Сувиот естрих е многу погоден за реновирање на просторот за живеење, но често се користи и во новите згради.

1.1. Од што се прави сув естрих?

Сув естрих се прави со сложување на плочи/панели од разни материјали, наместо излевање на мокар цемент или анхидрит. За сув естрих најчесто се користат плочи од гипсени влакна (гипс или кнауф плочи), лесни бетонски, дрвени или исто трака плочи од даски пд други, вештачки материјали.

1.2. Дебелина на сувиот естрих

Дебелината на сувата кошулица зависи главно од типот на плочите што ќе се користат и од постојната подлога на која ќе се постави сувата кошулица. Најтенки се плочите од гипс влакна со дебелина од 18-25 мм, а најдебели се оние од дрвени влакна со дебелина од 22-50 мм. При изборот на дебелината, мора да се внимава на вкупната висина на подот (заедно со завршната подна покривка), особено при реновирање на станови. Мора да се погрижите висината на подот или просторијата, кога ќе заврши работата, да биде иста висина како и постојниот под, во спротивно ќе добиете непотребни прагови и две висински спојки. Конечната висина на подот може да се прилагоди и контролира прецизно според дебелината на сувиот естрих, а потоа и според дебелината на завршниот под што ќе се постави над сувиот естрих.

1.3. Предности на сувиот естрих

Сувиот естрих има многу предности во споредба со класичната, влажен естрих. Најочигледна предност е, се разбира, сувата монтажа, што значи дека естрихот може да се користи веднаш по поставувањето, бидејќи не се чека да се исуши. Затоа, изведбата на сув естрих е брза и, пред сè, чиста. Последново е многу важно ако ја обновувате кошулицата само на еден кат или дел од куќата, бидејќи другите простории низ кои минуваат работниците ќе останат постојано чисти, а реновирањето ќе заврши побрзо, па непознати лица нема долго да ви пречат. Сувиот естрих е компатибилен со подно греење, а предност што не треба да се заборави е неговата мала тежина (многу помала од тежината на влажна кошулица), благодарение на што претставува минимално оптоварување на постојната меѓу катна плоча. Затоа, тој е одличен избор за постари згради со ограничен капацитет на носивост. Последно, но не и најмалку важно, малата дебелина, односно висината на плочите на крајот може да се покаже како голема предност, иако во одредени ситуации тоа е единственото решение што може да избегне појава на прагови предизвикани од висинските разлики помеѓу постојните и новите подови.

1.4. Слабости на сувиот естрих

Како и секој материјал, и сувиот естрих има некои слабости. Главниот недостаток на сув естрих е тоа што плочите не се 100% водоотпорни доколку не се обработат по монтажата, на начин за да станат водоотпорни, па затоа не се препорачуваат за простории чии подови се изложени на влага како бањи, кујни или помошни простории. Доколку сепак сакате во овие простории да се постави сув естрих, потребно е дополнително да се хидро изолираат површините, а спојките да се направат водонепропустливи со запечатување со ленти. Од истата причина, проблемот може да се појави и ако инсталирате еластични подни облоги, како што се ПВЦ или линолеум, директно на сувиот естрих. Овие премази секогаш се лепат на подлогата со лепило што може да навлезе во сувата подлога од естрихот, доколку истиот не е целосно водоотпорен. Затоа, доколку се одлучите да ги поставите споменатите материјали над сува кошулица, прво мора да ја премачкате со специјална заштитна обвивка, а истото правило важи и за вградување на подна керамика.

2. Сув естрих – видови плочи

2.1. Класични плочи

Класичните панели се направени од гипс влакна и се достапни во дебелини од 10-25 мм. Се составуваат како сложувалка и се погодни за употреба во сите простории каде што не се очекува директен контакт со вода, односно, особено за дневни, детски и спални соби. Класичните панели од кои е направена сувиот естрих не се водоотпорни, па затоа не можат да се користат за влажни и мокри места.

2.2. Водоотпорни плочи

Алтернатива на класичните панели, оние кои можат да се користат во влажни простории како што се кујната и бањата, се водоотпорни или водонепропустливи плочи за сув естрих. Тие дополнително се заштитуваат со хидрофобни премази, а потоа над нив се става хидро изолационен филм. Освен со лепилото, спојките се држат заедно со водоотпорни лепливи ленти, така што водата воопшто не може да навлезе во материјалот.

2.3. Контактни спојки на плочите

За површини кои се направени за одвод на вода, како што се, на пример, туш кабини, достапни се плочи кои се направени под одредена косина (обично 2°). Бидејќи обичните плочи, за разлика од влажната мешавина од цементна кошулица, не можат да се прилагодат на потребните косини, косите плочи се одлично решение.

3. Изведување на сув естрих

Како што споменавме, сувиот естрих се всушност плочи со различни големини и форми. Исто како и влажниот, сувиот естрих се поставува во форма на лебдечки под, што значи дека поставената кошулица не ги допира ѕидовите и не е механички прицврстена за постојната подлога, поточно не е заштрафена или залепена. Овој начин на поставување на кошулица обезбедува звукот да не се пренесува преку конструкцијата од повисоките кон пониските нивоа.

3.1. Полнење за сув естрих

Пред да започнете со поставување на сув естрих, мора да се подготви соодветна подлога. Достапни се неколку видови: првата опција е Bituperl. Тоа е прочистена вулканска карпа со многу добри звучни и термо изолациски својства; а друга можност е Siliperl, материјал од неекспандиран перлит со многу изразена груба гранулација, кој нуди и одлична звучна изолација. Може да се користат и Nivoperl и Perlit, кои како и другите материјали од нивниот тип обезбедуваат пожелна звучна и топлинска изолација и се импрегнирани со природен восок. Перлитот е еколошки материјал формиран од вулкански карпи, порозен и затоа лесен. Како алтернатива на овие материјали за полнење, се зема предвид изолацијата, која мора да биде компактна и цврста. Пополнување или изолација (во зависност од тоа дали се поставува директно на изолацијата или не) доаѓа директно на конструкцијата, која обично е армиран бетон во семејни куќи или станови.

3.2. Порамнителна маса

Бидејќи основата, односно полнењето, мора да биде рамна, пред да се постави сувиот естрих на неа, површината мора да се израмни и да се подготви за поставување. Во принцип, смесата за нивелирање се користи при израмнување на површини до 10 мм, додека за нивелирање до 20 мм, посоодветен е гранулатот. Сувиот гранулат се стврднува за нешто повеќе од 24 часа, така што површината е брзо подготвена за понатамошна работа. Посебен пример за нивелирање се дрвените подови, кои секогаш малку осцилираат, па затоа се користи посебен вид материјал за дрвени тавански или меѓукатни конструкции, што истовремено ја подобрува звучната изолација. Треба да се има на ум дека несоодветните косини и нерамни површини не само што изгледаат лошо во естетска смисла, туку во простории како бањата можат да предизвикаат големи проблеми. Кога водата не може да се исцеди, таа останува и стагнира, подот не се суши, што доведува до поплавување и оштетување и може да ја загрози целата структура на зградата.

3.3. Топлинска или звучна изолација

Ако веќе го обновувате подот, а мајсторите треба да стигнат до естрихот, вреди да се обнови звучната и топлинската изолација, бидејќи тоа дефинитивно ќе треба да го направите во одреден период. Ако се работи за простор над незагреан подрум или гаража, практично е неопходна висококвалитетна топлинска изолација. Кога се работи за топлинска изолација, најчесто најголем проблем е висината, бидејќи тој слој на меѓукатни плочи е обично многу дебел (од 10-25 цм). Во случај кога, поради висината, нема простор за изолација од дебела камена или стаклена волна, може да се користат потенки алтернативи, како што се пурен-плочи или дури и вакуумски изолациони плочи. Последните се прилично скапи, бидејќи се работи за технологија што се користи за изолација на вселенски летала, но нивната цена за мали површини е сепак прифатлива, бидејќи нема да ја изолирате целата куќа со нив. Доколку е потребна само звучна изолација, бидејќи меѓукатната плоча се граничи со горното ниво што се загрева, доволно е само малку (обично 5-7 цм) изолација од камена волна, компатибилна со поставување на сув естрих. За звучна изолација има и систем од камена волна со дебелина од 1-2 цм, кој е веќе залепен на долната страна на плочите за сув естрих. Послабо, но понекогаш единственото можно решение за звучна изолација е гранулирана гума Ecoroll. Вреди да се напомене дека добрата звучна изолација најдобро се постигнува со „лебдечка“ монтажа, бидејќи го спречува преносот на звукот низ конструкцијата.

3.4. Поставување на сув естрих

Кога конечно ќе се завршат сите слоеви што треба да се постават пред сувиот естрих, на ред доаѓа поставување на плочите. Инсталирањето можете да го направите сами, бидејќи не бара големо знаење или специјални алатки и машини. Подот од гипс картон има скалести рабови за да може да се спојат, всушност, или да се залепат како сложувалка. Постојат два начина на поставување: може да се постави еден слој плочи, кој во овој случај мора да има дебелина од 20-25 мм, а може да се постават два слоја залепени плочи со дебелина од 10-12,5 мм. Овој, вториот метод е понапорен, но е одлично решение за области каде пристапот е тежок, каде што воведувањето подебели и потешки плочи е тешко изводливо. Доколку сувиот естрих се поставува во неколку слоеви, мора да се внимава сите тие навистина добро да се залепат еден до друг, за да не почнат да се движат. Ако градите бања или кујна, мора да се земат водоотпорни и водонепропустливи панели и да се залепат заедно, а потоа добиените спојки дополнително се заштитуваат со водоотпорна лента. На пазарот има и плочи, чија горна површина е закосена така што се создава пад, односно одвод за вода од, на пример, туш кабина.

3.5. Подготовка на естрих за поставување подна облога

За поставување на завршна подна обвивка, естрихот најдобро ќе го подготви изведувачот кој ќе ја постави и облогата, бидејќи тој веќе ќе знае сè што треба да знае за спецификите на подготовка, обработка и завршна обработка потребни за избраната подна покривка. Сувиот естрих треба да се подготви така што да биде рамен и приемчив за лепилото неопходно за покривката на подот; но, често се случува сувиот естрих да мора дополнително да се заштити бидејќи не е водоотпорен и лепилото може да истече низ спојките во долните слоеви. За сув естрих, не се препорачува употреба на премази за порозни подни облоги. Доколку над естрихот ќе се поставува керамика, потребна е водоотпорна обвивка и водоотпорни ленти како на спојките на плочите, така и на спојките со ѕидовите и околу одводот.

3.6. Компатибилност со подно греење

Во денешно време, ѕидни радијатори се практично застарена технологија и повеќе не се инсталираат во модерни згради, ниту приватни, ниту јавни. Ѕидниот радијатор не е само што преставува излишен елемент кој тешко се интегрира во целокупниот дизајн, туку троши и многу енергија, а и не ја загрева просторијата рамномерно или доволно. Спротивно на тоа, подно греење е елемент за загревање на површината што емитира топлина подеднакво и постојано, така што не бара толку многу енергија за работа. Кога реновирате, понекогаш наидувате на предизвик како да поставите подно греење, но ако одлучите да ги замените подот и подните облоги, ќе добиете одлична можност. Сувиот естрих со интегрирано подно греење е совршено решение при реновирање на постари куќи и станови, бидејќи неговата дебелина во просек е само 20 мм. Пример за таков хибриден систем е Variocomp. Станува збор за плочи кои веќе имаат цевчиња, кои се изработени од висококвалитетен трислоен материјал, со посебен ребрест профил. Благодарение на оваа технологија, преносот на енергија е максимален, што исто така значи дека добивате најдобро можно греење. Покрај споменатите основни елементи, потребни се и основни плочи за системот за подно греење, стеги за фиксирање на цевките и дилатациони ленти. Друга предност што ја нуди сувиот естрих со интегрирано подно греење е нејзината мала тежина - помала од 30 кг/м2. За инсталирањето на сув естрих со интегрирано греење не се потребни специјални алатки, па можете сами да ги инсталирате. Меѓутоа, доколку не сте професионалец, ќе биде тешко да го поврзете подното греење со системот и да воспоставите стабилно функционирање на греењето.

4. Сув естрих – цена

Сувиот естрих е 2 пати поскап од влажниот, но нуди и бројни предности: монтажата на естрихот е брза бидејќи не бара сушење и е многу полесна. Неговата цена зависи од видот и дебелината на насипот, видот на сувата материја и видот на завршните облоги, бидејќи понекогаш е неопходна хидроизолација и премачкување со посебен лепак. Цената на сува кошулица (гипсени плочи) се движи помеѓу 5 и 15 евра/м2.