1. Што се треба да знаете пред да започнете со реновирање на бања?

1.1. Обем на работа

Пред да започнете со било какво планирање, поставете си неколку прашања и размислете за одговорите. Дали само ви досади стариот мијалник или сакате комплетна промена на просторијата? Сакате да ви остане нешто старо? Дали треба да се замени комплетната инсталација - водовод, канализација, струја - или не? Дали инсталациите - сите или една, две, треба да се заменат делумно или комплетно? Дали сакате елементите во бањата да останат на своите места или сакате и тоа да го реаранжира? Сакате да ги задржите истите елементи (на пример мијалник, када, тоалет) или можеби сакате и биде, двоен мијалник, туш кабина, дури и сауна? Од ваквите прашања и нивните одговори зависи обемот на работа, а со самото тоа и вкупниот трошок за реновирање.

1.2. Инспирација

Како изгледа бањата е прашање на личен вкус. Пред сами да почнете да планирате и отидете во салон за опремување бањи или да контактирате архитект, би било добро да имате јасна претстава како ќе изгледа бањата по реновирањето, односно како го замислувате. Разгледување слики во разни специјализирани списанија или сајтови може да ви биде од голема помош, па дури и да направите колаж од тие слики.

1.3. Аспект на заедничко домување

Во згради со повеќе станови, особено старо градби, би било добро да го известите управителот на зградата и комшиите за своите намери. Всушност, според најновите измени во Законот за домување, тоа е и ваша законска обврска. На огласната табла во влезот на зградата треба да ставите известување со кое ќе им јавите на станарите дека во стан тој и тој, од тој до тој датум (приближно) ќе се работи, со што замолувате за разбирање и се извинувате за евентуални непријатности. Згора на тоа, речиси секоја работа на водоводната инсталација бара затворање на водата на главниот вентил, односно исклучување на целата вертикала или целиот влез/зграда, поради што е неопходно да им соопштите на станарите. Поради тоа ќе биде корисно, доколку не знаете, да дознаете каде точно се наоѓа главниот вентил, за подоцна да им биде лесно достапен на вашите мајстори.

1.4. Непредвидени работи

Реновирањето на бањите, во принцип може да биде непредвидливо. Може да се каже дека, особено при реновирање, вистинската состојба не може да се знае се додека не се почне со работа и се отворат и ѕидови и подот. На пример, особено во стари згради, одводни канализациони цевки се заеднички и нивната состојба е под знак прашалник. Кога би сакале да ја замените цевката, во некои ситуации морате да влезете во комшиското купатило, а тој/таа на пр. не дозволува. Или, на пр. ќе се покаже дека носечката конструкција на подот е дрвена, па мора да се направи нов, само носечки под од армиран бетон. Во спротивно, некој ден, некој што се бања, може да заврши во скутот на комшијата од долниот кат. Често се случува и ѕидовите во кој се наоѓаат инсталациите да е шупло, ослабнати, се потпираат еден на друг или нешто слично, па мора да се зајакнат.

1.5. Планирање и подготовка

Токму поради сето она што досега го спомнавме, планирањето и подготовката на работите се многу важни. Секако, не помалку важно е да се соработува со добри и искусни архитекти и изведувачи. Пред да започнете со работа, би било добро, покрај деталниот план, веќе да го имате и сиот потребен материјал.

2. Избор на изведувач

При реновирање на бањата, соработката со изведувачите е многу важна, кои врз основа на своето искуство можат да предвидат одредени ситуации дури и пред да започнат со работа, а доколку излезат непредвидени работи, исто така да умеат да дејствуваат брзо и ефикасно.

2.1. Архитект или салон

2.1.1. Советување и планирање на бања во салон

Во салоните за продажба на керамика или опрема за купатила, најчесто можете да добиете бесплатни дизајни за бања или по симболична цена или трошоците за планирање се одбиваат како попуст, доколку одлучите согласно тој план, да го купите и сиот материјал. Сами треба да направите план на основата со точни димензии на бањата и да го понесете со себе. Притоа, ќе биде од голема корист доколку знаете како сакате да изгледа новата бања или барем да имате идеа за тоа. Сепак, советникот на вашиот план ќе додаде само артикли кои се на продажба во нивниот салон, што во некоја рака ве ограничува. Имајте на ум дека продавачите во салонот обично не се образувани професионалци за внатрешен дизајн, туку трговци.

2.1.2. Архитект/дизајнер за ентериер на бањи

Со цел решението за преуредување на бањата да биде оптимално во секој поглед, наша препорака е, сепак да се обратите за помош кај архитект или дизајнер за ентериер. Неговиот примарен интерес не е да ви ги продаде најскапите производи за купатила, туку да смисли иновативно решение според вашите потреби, желби и можности, а во граници на реалните можности на моменталната состојба. Така на пример, во салон најчесто советуваат плочки од под до таван, дури и тогаш кога вие размислувате за други опции и кога тоа не е во согласност со модерните дизајнерски тенденции. Со елементи купени или направени по мерка, архитектот најдобро ќе ја искористи секоја педа простор, а со правилно осветлување, таа нова бања ќе биде вистинско откровение. Покрај планови и нацрти, архитектот ќе се погрижи и за надзор при изведувањето на работите во согласност со планираните до најситни детали. Суштината на добрата декорација се секогаш тие, најмалите детали!

2.2. Изведувачи

Реновирање бања е сложен проект, бидејќи ги опфаќа речиси сите фази на градба, а со тоа и многу мајстори од различни профили кои меѓу себе мораат да бидат добро усогласени, како временски, така и занаетчиски. Секако, потребно е и нивната работа да биде добро испланирана и координирана.

Ѕидар е мајстор кој се занимава со рушење или ѕидање ѕидови, порамнување на ѕидови или под, отворање на ѕидовите заради поставување на инсталација, ставање кошулка, премачкување на ѕидовите или подот со хидроизолација и слично.

Водоинсталатер е мајстор кој поставува водоводни и канализациони цевки, поставува казанче за вода за тоалетот, подни сифони, вградува дел од арматурата во подот и на крајот ја монтира и приклучува целата санитарија. Некои водоинсталатери се обучени и за централно греење, односно поставување на подно или греење со радијатори.

Електричар ја поставува електричната инсталација, спојува и приклучува апарати, монтира осветлување и слично.

Плочкар поставува секаков вид на керамички плочки.

Столарот ќе ви направи по мерка и ќе монтира делови од мебел за бањата кој ги сакате.

Стаклар ќе го направи и постави стаклениот ѕид или страните на туш кабината, огледала или врата на бањата, по нарачка.

Молер е мајстор кој на крајот ќе ги вароса деловите на бањата со два слоја и тоа, прв слој пред завршување на работите, а вториот кога се останато ќе биде завршено.

Останати завршни слоеви

Наместо плочки, во денешно време постојат многу материјали и решенија за завршен слој на бања. Така на пр. керамичките плочки на ѕидовите може да се заменат со микротопинг ( декоративен бетонски слој, односно microtopping), а на подот да се постави паркет. ѕидовите, особено покрај тушот, може да се облепат со водоотпорни тапети, но за тоа се потребни соодветни мајстори.

2.3. Договор „клуч на рака“

Различни изведувачи, како и некои архитекти, нудат реновирање на бањи по принципот „клуч на рака“. Тоа практично значи дека тие ја преземаат целата одговорност за целото реновирање. Со еден збор, доколку склучите договор со нив, тие ќе бидат одговорни за професионалноста и квалитетот на работата во договорениот рок и по однапред договорена цена. Од гледна точка на клиентот, ваквиот договор е скоро идеално решение за нова бања, бидејќи откако ќе се договорат сите детали, тој/таа нема веќе никаква обврска. Освен плаќањето, се разбира! Меѓутоа, цената е малку повисока, што е разбирливо. Изведувачот е тој кој се грижи за плановите, набавка и превоз на материјалите, вградување, работата на сите подизведувачи, координација и надзор, заштита при работа и се останато до крај, односно, собирање, фрлање на градежен отпад и генерално чистење.

3. Различни видови на реновирање на бања

3.1. Површно реновирање, односно освежување

Во денешно време можно е со едноставно, површно освежување или замена на некој елемент, многу да се постигне, како во функционален, така и во естетска смисла. Замена на самостоен мијалник со вграден во пулт или шкафче или поставување на огледала, се еден пример за тоа. Нешто поголема, но сосема значителна промена може да биде покривање на ѕидни и подните плочки (микротопинг) малтерисување и варосување на ѕидовите и таванот или нов мебел забања. Сопствениците често пати се одлучуваат и на замена на WC школката и биде. Под претпоставка дека нема да се промени местото на елементите, ниту инсталацијата, па нема да се рушат ѕидови, ниту да се вадат плочки, со овие релативно едноставни и мали работи, бањата може да изгледа сосема поинаку и оригинално.

3.2. Делумно реновирање

Доколку вашата водоводна инсталација е со понов датум и квалитетно изработена, па можеби сакате само туш наместо када или обратно, можеби и втор мијалник или биде покрај тоалетот или нешто слично, за тоа ќе ви биде доволно само делумно прилагодување на веќе постоечка инсталација. За таквите работи не е потребна замена на ѕидни и подните облоги, ниту на мебел за бања или санитарија, осветлување и така натаму - освен ако не го сакате тоа. Доколку се обратите на архитект, тој/таа ќе знае да препорача решение кое ќе бара минимални работи.

3.3. Комплетно реновирање

Целосно реновирање на бањата ги вклучува речиси сите фази на изградба и реновирање. Започнува со  отстранување на сите постоечки санитарии, ѕидни и подни облоги, па елементи: плочки, санитарија, инсталација, елементи мебел, водоводна и канализациона инсталација, осветлување и електроинсталација; кога ќе се исчисти се до голи ѕидови, започнува поставување на нова инсталација, подни и ѕидни облоги па елементи. Работите се завршуваат со поставување и приклучување на санитаријата и осветлувањето. Кај комплетно реновирање на бањата, можно е поставување на нов под и елементи кои не постоеле - на пр. када, биде. Подетално за овие работи во делот 4: Постапка.

3.4. Бања „од нула“

Постојат случаи кога бањата се работи од ,,нула“ односно, се прави таму каде што порано не била. Постојат повеќе причини за тоа: поголемо семејство, потребно е уште едно купатило во приземје, бидејќи некој од членовите на семејството не може повеќе да користи скали, поголем стан или куќа се делат на две станбени единици итн. Купатило може да се направи во просторија која треба да биде што поблиску до вертикалата за водовод и канализацијата. По правило канализационите цевки се поставуваат така што на 1 m имаат 1% пад; на тој начин купатилото може да се постави и подалеку од вертикалата, само под услов да може да се обезбеди и таков пад на цевките. Меѓутоа, во такви ситуации опасноста од затнување на цевките е поголема, па препорачуваме да ја избегнувате. Купатило можете да направите и на таван и во подрум или во доградба. Ако станува збор за доградба на куќа, потребна ви е и градежна дозвола.

4. Постапка за обновување на бања

4.1. Планирање и подготовка

Секое квалитетно реновирање на бања, помало или поголемо, треба да се започне со детален план, и нацрт со сите пресметки! Скица можете да направите сами, но заради комплексноста на работата, советуваме дека е подобро да ангажирате архитект. Плановите за бања бараат соработка со останати експерти (водоинсталатери, електричари, плочкар, ѕидар....) на кои исто така ќе им бидат потребни детални нацрти и листа на материјали и работи, бидејќи сето тоа е дел од пресметката и самата работа.

4.2. Рушење

Реновирањето на бањата започнува со демонтажа на сите постоечки елементи - санитарија, мебел и надворешни делови од инсталацијата, а продолжува со расклопување на старите водоводни и канализациони цевки. Во таа фаза се вадат и подните и ѕидни плочки, евентуално се руши ѕид или ѕидови. Целиот градежен шут се собира и се носи на отпад. Во тек на оваа фаза најважно е да не се пробијат водоводни или канализациони цевки во ѕидовите.

4.3. Поставување на инсталација

Следен чекор е инсталација на нови водоводни и канализациони цевки (евентуално поставување вградено казанче за вода и инсталација на делови од арматури), поставување грејни тела, инсталација на подно греење со систем на вода и централен уред или електрично подно греење и електро апарат. При инсталација на цевките мора да се внимава на поставување на приклучните елементи и запечатување, а кај електроинсталацијата најважно е да се почитуваат правилата и прописите безбедност при поставување на електрични уреди во мокри простории.

4.4. Ѕидање

Откако ќе се постават инсталациите во ѕидот, тој се заѕидува и израмнува. Во таа фаза се изведува и хидроизолација на подот и ѕидовите, евентуално се доѕидува некој преграден ѕид, се поставува и подѕидува кадата или туш кабината.

4.5. Поставување на плочки/завршни работи

При овој чекор се поставуваат преградни ѕидови од кнауф или сипорекс или се обложува таванот. Во оваа фаза исто така се поставуваат подни и ѕидни плочки, се фугираат, се врши поставување на останати финални облоги, на пример микротопинг. Во оваа фаза најважно е работите да се изведат што попрецизно.

4.6. Варосување, монтирање и приклучување

На крај се варосува, се монтираат стаклата на туш кабината, се монтира мебелот за бања, керамичка санитарија и чешми, радијатори, вентилатор и осветлување.

5. Реновирање по принцип „клуч на рака“ - трендови

5.1. Безобразно црно

Трендот за уредување на ентериерот инспириран од ексклузивни хотели и бањи, официјално е пак во мода. Така да безобразно црни или сосема темно светликави модели на бањи едноставно ве предизвикуваат да се препуштите на уживање. Бањата, која традиционално се смета за затворен и сосема интимен простор, сега станува место кое веќе на прв поглед, со својата впечатливост и отвореност треба да ве опушта и да ве натера целосно хедонистички да се посветите на себе си.

5.2. Осовремената класика

Класично уредена бања секогаш е во тренд. Здив на современост може да се внесе со употреба на еднобојни елементи во монохромни пастелни тонови. Тоа може да се постигне и со употреба на еден материјал – на пример мермер.

5.3. Концепт на отвореност

Времињата кога во бањата се престојувало исклучиво зад затворени врати и ѕидови, одамна поминаа. Во денешно време концептот на отвореност сосема преовладува и се однесува дури и на овој простор. Трендот е да се спојуваат собите една во друга, а спалните соби и бањите се почесто се единствени или споени со останатите делови од домот.

5.4. Бел и сив мермер

Белиот и сивиот мермер остануваат помеѓу омилените материјали за бањи. Се смета и за класичен и современ бидејќи одговара на било каков простор. Плочки од кварц и порцеланските плочки кои изгледаат како природен камен го разубавуваат секој простор сами по себе, притоа се цврсти, издржливи, гарантирајќи долговечност на користење и уживање.